Serial "Lie to Me" (polski tytuł to "Magia kłamstwa") opowiada o działalności dr Cala Lightmana, który wraz ze swoimi współpracownikami ma za zadanie odczytywać ukryte uczucia i intencje dzięki czytaniu mowy ciała. Bohaterowie interpretując zachowanie innych ludzi potrafią przewidzieć z wysoką skutecznością, czy ktoś mówi prawdę czy kłamie, wokół czego toczy się oś wydarzeń serialu. Swoje usługi świadczą m.in. amerykańskim służbom wywiadowczym, dzięki czemu nierzadko pomagają schwytać przestępców.
Promocja serialu została oparta w dużej mierze o hasła, że bazuje on na wiedzy naukowej, oraz że w rzetelny sposób pokazuje on znacznie mowy ciała, mikroekspresji i wykrywania kłamstw na podstawie ich interpretacji. Postać głównego bohatera została luźno oparta o dr Paula Ekmana, autorytet w dziedzinie mikroekspresji, który został także naukowym konsultantem produkcji. Kampania ta mogła przyciągać potencjalnych widzów, kusząc ich obietnicą zwiększenia własnej skuteczności w wykrywaniu kłamstw. Pomimo tego, ukazane w serialu metody wykrywania ukrytych emocji i kłamstw u ludzi nie mają odzwierciedlenia w literaturze naukowej, co więcej, okazuje się, że oglądanie "Lie to Me" obniża zdolność do trafnego wykrywania kłamstwa!
Naukowcy z Michigan State University przeprowadzili eksperyment, w którym poprosili ponad setkę uczestników o obejrzenie serii 12 wywiadów z różnymi ludźmi oraz określenie, który z nich kłamie, a który mówi prawdę. Przedtem jednak podzielili uczestników na 3 grupy, z których jedna oglądała jeden odcinek "Lie to Me", druga jeden odcinek innego serialu, w którym nie istniał motyw wykrywania kłamstwa, natomiast trzecia byłą grupą kontrolną i nie oglądała żadnego serialu. Badacze chcieli sprawdzić, czy czy oglądanie "Lie to Me" wpłynie na zdolność uczestników badania do wykrywania kłamstwa.
Wyniki okazały się dość zaskakujące! Grupa, która oglądała "Lie to Me" okazała się wyraźnie bardziej sceptyczna, od pozostałych dwóch grup - wyraźnie częściej twierdzili oni, że postacie na nagraniach kłamią. Jednak wraz ze sceptycyzmem nie wzrosła skuteczność odróżnienia kłamstwa od prawdy - grupa oglądająca "Lie to Me" miała taką samą skuteczność w rozpoznawaniu kłamstwa co pozostałe grupy, jednak znacznie gorzej wypadła w rozpoznawaniu prawdy! Uczestnicy ci przypisywali kłamstwo osobom mówiącym prawdę o 10% częściej, niż uczestnicy oglądający inny serial oraz 14% częściej od grupy kontrolnej. Dzięki sceptycyzmowi u widzów "Lie To Me" zniwelowana została tendencja do częstszego przypisywania prawdy występująca w pozostałych grupach (truth bias - stronniczość na korzyść prawdy), odbiło się to jednak na ogólnej trafności osądów.
Serial został oparty na założeniu, że możliwe jest skuteczne wykrywanie kłamstw w czasie rzeczywistym na podstawie uważnej obserwacji i szybkiej analizie zachowania, a także że istnieją osoby z naturalnym darem wykrywania kłamstw. Współczesne badania nie potwierdzają żadnego z tych twierdzeń. Badania Bond i DePaulo z lat 2006 i 2008 dowodzą, że skuteczność ludzi w wykrywaniu kłamstwa jest tylko nieznacznie lepsza od przypadkowego zgadywania oraz że w populacji nie zachodzą istotne różnice dotyczące tej zdolności, nawet u profesji które mają często do czynienia z kłamstwem jak np. w policji. Badanie Frank i Feeley z 2003 dowodzi, że profesjonalne szkolenie z zakresu mowy ciała tylko nieznacznie zwiększa skuteczność wykrywania kłamstw w czasie rzeczywistym (o 4%).
Badacze z Michigan State University doszli do wniosku, że "Lie to Me" może wprowadzać w błąd, sprawiając wrażenie obcowania ze sprawdzonymi naukowo metodami wykrywania kłamstwa, co może prowadzić do nieuzasadnionego wzrostu poczucia kompetencji w tym zakresie. To z kolei może powodować częstsze błędne przypisywanie kłamstwa w sytuacjach życia codziennego. Naukowcy zwracają także uwagę, że produkcja może wywoływać wrażenie, że funkcjonariusze organów ścigania są skutecznie szkoleni do wykrywania kłamstwa, co może mieć negatywne skutki społeczne takie jak zbytnia wiara w skuteczność i metody organów ścigania w wykrywanie terroryzmu na podstawie mowy ciała.
Obserwuj @glodniwiedzy - znajdziesz tu najciekawsze informacje ze świata.
Artykuł autorstwa: @saunter-pl, dodany za pomocą serwisu Głodni Wiedzy
Źródło: Communication Research