Krzyż – symbol o wielu znaczeniach
Znak krzyża towarzyszy nam na każdym kroku. Przez większość kojarzony jest głównie z chrześcijaństwem. Jednak symbol ten był już obecny na długo przed Chrystusem. Był i jest nadal wykorzystywany jako symbol wielu kultów religijnych, zgromadzeń lub organizacji (niekoniecznie o charakterze chrześcijańskim). Wykorzystywany jest również jako element herbów, chorągwi, flag czy odznaczeń. Istnieje wiele odmian krzyża. Niektóre cechują się prostotą a inne z kolei są już nieco bardziej skomplikowane w swojej budowie. Dziś postaram się przedstawić wam kilkanaście popularnych krzyży, na które możemy się natknąć w naszym życiu.
Krzyż grecki i łaciński
Krzyż grecki jest to krzyż o równych ramionach symbolizujący m.in. 4 strony świata. Możemy go spotkać m.in. na fladze Szwajcarii i Grecji. Natomiast krzyż łaciński jest podstawową formą krzyża chrześcijańskiego. Symbolizował sposób w jaki zginął Chrystus. Od greckiej odmiany różni go przedłużone dolne ramię.
Krzyż prawosławny
Krzyż prawosławny jest to krzyż o ośmiu końcach. Jest również nazywany krzyżem słowiańskim ponieważ można go spotkać w Cerkwiach słowiańskich. W pozostałych cerkwiach prawosławnych znajdziemy natomiast krzyż grecki. Krzyż ten posiada 3 poprzeczne belki. Górna symbolizuje tabliczkę z napisem przybitą na polecenie Piłata. Środkowa symbolizuje belkę do której przybito ręce Chrystusa. Natomiast dolna symbolizuje belkę do której przybito oddzielnie nogi. Belka ta jest umieszczona pod kątem (ma to wskazywać Niebo i Piekło, gdzie udali się Dobry i Nieskruszony Łotr).
Krzyż papieski
Krzyż papieski to krzyż z trzema poprzeczkami, którym mogą posługiwać się papieże w swoich herbach. Krzyżem papieskim nazywa się również ferulę czyli pastorał papieski zakończony krzyżem. Dodatkowo w Polsce krzyżem papieskim nazywa się krzyże ustawione w miejscu odprawiania mszy przez św. Jana Pawła II.
Krzyż Chi Rho
Krzyż Chi Rho powstał z połączenia dwóch greckich liter Χ (chi) i Ρ (rho), czyli dwóch pierwszych liter słowa Chrystus (Χριστος). Znany jest również pod nazwą Chrismon lub krzyż Konstantyna. Krzyżem Konstantyna jest nazywany dlatego, iż ten właśnie cesarz używał go jako swojego godła. Dodatkowo jest to jeden z najstarszych chrześcijańskich chrystogramów (monogram symbolizujący Jezusa Chrystusa).
Krzyż jerozolimski
Krzyżem jerozolimskim nazywamy duży laskowany krzyż, z czterema małymi greckimi krzyżami umieszczonymi w jego kątach. Jego symbolika jest szeroka. Interpretacje mówią o symbolice 5 ran Chrystusa. Natomiast inne o tym, że symbolizuje pięciu patriarchatów (protoplastów Izraelitów) lub Chrystusa i 4 ewangelie. Kolejne interpretacje mówią o symbolice 4 stron świata odkupionych przez Chrystusa lub Ziemi Świętej i 4 głównych krajów biorących udział w I krucjacie. Krzyż ten stał się herbem Królestwa Jerozolimskiego. Dziś jest symbolem zakonu bożogrobców (Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie) i zarządzanej przez Franciszkanów Kustodii Ziemi Świętej (samodzielnej jednostki administracyjnej na terenach Bliskiego Wschodu). Co ciekawe powstało odznaczenie ustanowione przez papieża Leona XIII zwane Krzyżem Pielgrzyma do Ziemi Świętej, które stolica apostolska przyznaje pątnikom za pielgrzymkę do Ziemi Świętej.
Krzyż św. Piotra
Krzyż św. Piotra jest to obrócony o 180° łaciński krzyż. Nazwany jest tak na pamiątkę śmierci św. Piotra, który został według tradycji ukrzyżowany głową w dół. Dziś krzyż ten jest jednak wykorzystywany głównie w środowisku satanistycznym.
Krzyż słoneczny i celtycki
Krzyż słoneczny zwany jest również słonecznym kręgiem lub krzyżem Odyna. Symbolizował kult słońca lub był kojarzony z Odynem (nordyckim bogiem). Symbol ten składa się z krzyża o równych ramionach wpisanego w okrąg. Jednak nie jest to jego jedyna wersja. Od niego wywodzi się natomiast krzyż celtycki. Różni się tym od klasycznego krzyża słonecznego, że jego ramiona wychodzą poza okrąg. Symbole te towarzyszyły od dawien przedchrześcijańskim religiom. Istnieje również krzyż celtycki wysoki. Cechuje się ona przedłużonym dolnym ramieniem. Jest bardzo popularny na Wyspach Brytyjskich (szczególnie w Irlandii). Dziś kościół katolicki akceptuje ten krzyż jako symbol chrześcijański mimo swej pogańskiej przeszłości. Obecnie nie jest tylko symbolem religijnym. Używany jest jako symbol organizacji politycznych walczących o niepodległość mniejszości narodowych na Wyspach Brytyjskich. Również wykorzystywany jest przez nacjonalistów i ruchy skinheadowskie. Dziś jako symbol neofaszystowski jest zakazany w Niemczech.
Krzyż Anch i Tau
Anch jest zwany jest również krzyżem egipskim lub kluczem Nilu. Znak ten w starożytnym Egipcie był symbolem płodności a w egipskiej mitologii oznaczał życie (jako amulet miał zapewniać dostatnie oraz wieczne życie). Był atrybutem m.in. egipskich bogów i faraonów. Kształtem przypomina literę T z pętlą lub kółkiem od góry. Dziś uznawany jest za znak pierwszych chrześcijan wyznania koptyjskiego. Natomiast odmianą egipskiego krzyża jest Tau. Różnicą jest, że pętla lub kółko w tym przypadku jest mała i służy tylko do zawieszenia krzyża. Krzyż przyjęty przez św. Franciszka podczas Soboru Laterańskiego IV (papież Innocenty III twierdził, iż tak wyglądał krzyż zbawiciela). Obecnie używany powszechnie przez zakony i zgromadzenia franciszkańskie.
Krzyż maltański i hugenocki
Krzyż maltański znany też również jako krzyż cnót rycerskich. Używany jest przez Zakony Szpitalników (biały – joannici, zielony – lazaryci). Wykorzystywany również jako symbol Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa oraz Maltańskiej Służby Medycznej (kolor czerwony). Spotkamy go również na maltańskich monetach 1 i 2 euro. Krzyż hugenocki jest natomiast symbolem wyznawców kalwinizmu (głównie we Francji). Składa się z krzyża maltańskiego, gołębicy (czasami zastąpionej ampułką lub stylizowaną łzą) i dodatkowych mających znaczenie ozdób. Całość symbolizuje Trójce Świętą. Krzyż maltański symbolizuje Jezusa, promienie lub ozdoby między ramionami krzyża (Boga Ojca) a gołębica Ducha Świętego. Krzyż posiada również 8 kulistych zakończeń. Symbolizują 8 reguł życia chrześcijanina prześladowanego za wiarę (według ewangelii Mateusza).
Swastyka i Ręce Boga
Swastyka (z sanskrytu - przynoszący szczęście) jest znakiem, który od czasów Hitlera zyskał złą sławę. Jednak znak ten jest bardzo stary i jest symbolem wykorzystywanym przez wiele kultur i religii. Jest to równoramienny krzyż o ramionach zagiętych pod kątem prostym w prawo lub lewo. W Azji jest głównie symbolem szczęścia i pomyślności. W hinduizmie symbolizuje bóstwo o głowie słonia i ludzkim ciele (Ganapati). Znak ten jest również obecny w buddyzmie. Możemy go spotkać w świątyniach buddyjskich, gdzie oznacza m.in. zbiór cnót.
Symbol znany jako "Ręce Boga" natomiast pochodzi z popielnicy datowanej na III-IV wiek n.e. (odkryta w Białej w województwie łódzkim w 1936 r.) Naczynie to niestety zaginęło w trakcie wycofywania się Niemców z Łodzi. Dziś symbol ten przyjęty został jako jeden z znaków religijnych Słowian przez Rodzimy Kościół Polski. Centralny krzyż jest zakończony palcami (grzebieniami) i symbolizuje Boga Najwyższego, wszechświat i równowagę natury. Swastyki, które są między ramionami to atrybuty Swaroga i jego syna Swarożyca.
Krzyż św. Andrzeja i Czerwony Krzyż
Krzyż św. Andrzeja jest to forma krzyża w kształcie litery X. Nazwa wiąże się rodzajem krzyża na jakim śmierć męczeńską poniósł według podań apostoł Andrzej. Dziś tą formę przyjmują znaki drogowe przy przejazdach kolejowych. Również spotkamy się z nim na chorągwiach, herbach i flagach (np. Szkocja). Czerwony Krzyż jest natomiast symbolem Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża. Znak ten pochodzi z krzyża umieszczonego na fladze Szwajcarii. Używany jest także przez wojskowe służby medyczne.
Podsumowanie
Tak jak widzimy krzyż to nie tylko chrześcijaństwo a swastyka nie tylko symbol III Rzeszy. Znaki te mogą mieć różne znaczenia. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre z nich mogą być źle odebrane w zależności od regionu w którym występują. Natomiast na dziś to już koniec. Zapraszam do zapoznania się z moimi starszymi wpisami. Jeśli się podobało to zostaw głos i subskrypcję, bo jest Was już niespełna 100-tka.
Artykuł zgłaszam do Tematów Tygodnia – temat nr 1
Pozdrawiam
Na podstawie:
https://pl.wikipedia.org/
Źródła grafik:
https://pl.wikipedia.org/
https://pixabay.com
https://www.dlakierowcy.info/s/3538/74918-Artykuly/4038558-Przejazd-kolejowy-podstawowe-zasady.htm