Hiroo Onoda – ostatni żołnierz Cesarza

Słysząc głos dawnego dowódcy, Onoda postanowił w końcu skapitulować. Uzbrojony w miecz samurajski, puginał i karabin Arisaka po raz ostatni opuścił dżunglę i oddał się w ręce władz filipińskich - dokładnie 29 lat po zakończeniu II wojny światowej.

Onoda był ostatnim japońskim żołnierzem, który prowadził działalność partyzancką na Pacyfiku. Po jego kapitulacji, odnaleziono jeszcze Teruo Nakamurę w Indonezji w 1975 r. Ten jednak był z pochodzenia tajwańskim aborygenem i od połowy lat 50. mieszkał w dżungli nie wadząc lokalnej społeczności. Nakamura nie uważał się za Japończyka, ponadto nie znał nawet języka japońskiego.

Onoda, mimo przestępstw jakich dopuścił się wobec ludności Filipin, został ułaskawiony przez ówczesnego prezydenta Ferdinanda Marcosa i mógł wrócić jako wolny człowiek do Japonii. Momentalnie Onoda stał się jednym z najbardziej popularnych ludzi w kraju kwitnącej wiśni. Każdy dziennikarz chciał przeprowadzić z nim wywiad, ciągle dostawał zaproszenia do telewizji i radia, a jego zdjęcia pojawiały się w najbardziej poczytnych gazetach w kraju. Onoda był tak popularny, że wiele osób zachęcało go do kandydowania w wyborach parlamentarnych – ten jednak odmawiał.

Rząd japoński chciał wypłacić Onodzie zaległy żołd, jednak ten nie chciał go przyjąć. Gdy na jego konto zaczęły wpływać datki od prywatnych darczyńców, Onoda przekazał je na rzecz Yasukuni Jinja – świątyni poświęconej żołnierzom poległym w służbie Cesarzowi.

Onoda czuł się wyobcowany w Ojczyźnie. Zupełnie nie potrafił odnaleźć się w powojennej Japonii, która – podczas okupacji amerykańskiej – przeżyła prawdziwą rewolucję kulturalną. Ostatecznie w 1974 r. Onoda postanowił szukać spokoju w Brazylii, gdzie zajął się hodowlą bydła. Pamiętacie moment gdy wspomniałem o radiu zdobytym przez grupę Onody? To właśnie dzięki japońskojęzycznym audycjom prowadzonym przez Australijczyków, porucznik zainteresował się hodowlą zwierząt. W Brazylii Onoda poznał swoją przyszłą żonę, także Japonkę – z którą ożenił się w 1976 r.

W 1984 r. Onoda powrócił do Japonii, gdzie zaangażował się w działalność społeczną – przede wszystkim na rzecz japońskiej młodzieży, ale nie tylko - np. w 1996 r. podarował jednej ze szkół na Lubang 10 000 dolarów. Mimo to na wizerunku Onody pojawiła się skaza, gdy pod koniec lat .90 otwarcie zaczął popierać nacjonalistyczną organizację Nippon Kaigi, która chce powrotu do starego ustroju monarchistycznego, z mocną pozycją cesarza i armii.

Po przeczytaniu tego tekstu, można się zastanawiać dlaczego Onoda – mimo że wszystko wskazywało, że wojna dawno się zakończyła – nadal nie chciał złożyć broni. Aby to zrozumieć należy uświadomić sobie, że Japończycy rozumieją „żołnierski honor” zupełnie inaczej niż europejczycy. Dla żołnierzy armii imperialnej największy honor stanowiła śmierć na polu bitwy, z imieniem Cesarza na ustach. Nawet w sytuacji beznadziejnej, gdy dalszy opór nie miał żadnego sensu, żołnierz japoński nie mógł się poddać, gdyż tym samym okryłby się hańbą. Takie zasady wynikały jeszcze z kodeksu bushido, którym posługiwali się samurajowie, i były bardzo mocno zakorzenione w japońskim społeczeństwie.

Z powodu takiego nastawienia wojska japońskie ponosiły ogromne straty. Japończycy walczyli do ostatniego żołnierza i nigdy nie rozważali opcji oddania się w niewolę. Gdy kończyła się im amunicja woleli popełnić rytualne samobójstwo (seppuku) lub rzucić się w samobójczej szarży na pozycje przeciwnika (banzai) niż poddać się. Taką taktykę dobrze odwzorowują statystyki – podczas bitwy o Iwo Jimę z 22 800 żołnierzy tylko 1083 poddało się Amerykanom, reszta zginęła w walce, a głównodowodzący obroną wyspy Tadamichi Kuribayashi, uzbrojony w miecz samurajski, prawdopodobnie sam poprowadził ostatni kontratak na pozycje Amerykanów.

Na koniec zacytuję innego japońskiego partyzanta, który został pojmany w styczniu 1972 r. na wyspie Guam: „Wracam do Japonii z ogromnym poczuciem wstydu. Nas, żołnierzy japońskich, nauczono, że w sytuacji wyboru między śmiercią a hańbą, mamy bez zawahania wybrać śmierć.”